Belančevine u mokraći (Proteinuria)
Jedna od glavnih funkcija bubrega je da odstranjuju toksine imetaboličke produkte te višak vode i soli iz krvi. Ovaj proces se odigrava u funkcionalnim jedinicama bubrega koje se nazivaju nefroni, a one se sastoje od glomerula (filtera) i tubula (cevčica). Proces filtracije krvi se odigrava u glomerulima, a u tubulima se pored procesa sekrecije nekih toksina i metaboličkih produkata odigrava i process reapsorpcije (ponovnog vraćanja u krv) korisnih supstanci. Membrana glomerula, kada je zdrava, sprečava prolazak belančevina iz krvi. U slučajevima oštećenja ove membrane dolazi do prolaska belančevina iz krvi i njihovog gubikta putem mokraće.
Normalno se mokraćom gubi do 150 mg belančevina dnevno, a ukoliko je ova količina veća govorimo o patološkoj proteinuriji.
DA LI PROTEINURIJA UZROKUJE SIMPTOME – Generalno pacijenti sa blagom proteinurijom nemaju nikakve simptome, a u slučaju značajnije proteinurije mogu se pojaviti otoci lica, ekstremiteta i stomaka. Takođe, kod izraženije proteinurije pacijenti mogu primetiti pojačano penušanje urina.
TIPOVI PROTEINURIJE - Proteinurija se deli u tri grupe: tranzitorna (povremena), ortostatska (vezana za položaj tela) i perzistentna (stalno prisutna).
Tranzitorna proteinurija - Tranzitorna proteinurija je najčešća i ona obično prolazi bez ikakvog tretmana. Može biti uzrokovana stresogenim stanjima kao što su povišena temperature i težak fizički napor. Ona se takođe more pojaviti i u sklopu urinarnih infekcija.
Ortostatska proteinurija – Ortostatska proteinurija je proteinurija koja se javlja samo u stojećem položaju a nestaje u ležečem položaju. Ona se javlja kod 2-5% odraslih osoba, ali je retka posle 30-te godine života. Uzrok ortostatske proteinurije nije poznat. Ortostatska proteinurija nije štetna, ne zahteva tretman i tipično nestaje sa starenjem.
Za postavljanje dijagnoze ovog tipa proteinurije pacijent treba da skuplja mokraću odvojeno tokom stajanja/sedenja (obično tokom dana) i posle ležanja (obično posle spavanja od nekoliko sati).
Perzistentna proteinurija – Ovaj tip proteinurije se javlja kod osoba sa bubrežnim ili drugim oboljenjima kao što su šečerna bolest, povišen krvni pritisak ili neke bolesti koštane srži (multipli mijelom i povezane bolesti).
DIJAGNOSTIKA PROTEINURIJE
Testiranje urina – Proteinurija se utvrđuje ispitivanjem mokraće. Ovo ispitivanje se najčešće radi test trakama koje nisu sasvim precizne i mora se ponoviti više puta. Pored toga potrebno je uraditi i pregled sedimenta urina kako bi se videlo da li u urinu ima krvnih ćelija, bakterija, kristala ili cilindara koji mogu upućivati na specifična bubrežna oboljenja.
Ako su proteini u urinu pozitivni prilikom ispitivanja test trakom sledeći korak je određivanje količine proteina u urinu koje se može raditi iz jednog uzorka urina ili iz urina skupljenog tokom 24 sata. Ukoliko mokraću skupljate u kućnim uslovima istu je potrebno čuvati na hladnom mestu kao što je frižider.
Ispitivanje krvi – Kod svih pacijenata koji imaju proteinuriju potrebno je uraditi I testove krvi (urea i kreatinin) čiji je cilj ispitivanje funkcije bubrega (jačina glomerulske filtracije).
Biopsija bubrega – Pored određivanja kreatinina u krvi za postavljanje dijagnoze neretko je potrebno uraditi I dopunske analize krvi te radiološka ispitivanja (ultrazvučni pregled bubrega i drugo). Ponekad je potrebno uraditi i biopsiju bubrega - u lokalnoj anesteziji uzima se mali deo tkiva bubrega koji se analizira pod mikroskopom.
TRETMAN I PROGNOZA – Tranzitorna i ortostatska proteinurija nisu štetne i ne zahtevaju specifičan tretman. Kod perzistentne proteinurije izbor tretmana zavisi od oboljenja koje je uzrok proteinurije. Nevezano za specifični tretman obično se primenjuju i neki lekovi (ACE inhibitori ili blokatori AT receptora) koji eliminišu ili smanjuju proteinuriju.
Svaka proteinurija treba biti ispitana od strane lekara.